Blog 2 – Op weg naar een behandeling voor de ziekte van Batten
26 oktober 2021
Blog 2 – Op weg naar een behandeling voor de ziekte van Batten
Dankzij de ondersteuning van Beat Batten, zijn we in staan ons onderzoek naar de ziekte van Batten in het UMC Utrecht te verlengen door middel van een nieuw onderzoeksproject dat ons hopelijk dichter bij een behandeling voor deze ziekte kan brengen.
Het belangrijkste doel in dit project is te testen of bestaande medicijnen, die ontwikkeld zijn voor andere ziekten, werking kunnen hebben bij kinderen met de ziekte van Batten. Vanzelfsprekend is het niet mogelijk om simpelweg een medicijn zomaar voor te schrijven en dan proefondervindelijk het resultaat te bepalen. Voordat er op personen getest kan worden, moet je eerst de effectiviteit van de medicijnen testen in andere, lagere organismen. In dit geval zullen wij testen op menselijke cellen en op zebravisjes.
Het eerste deel van dit nieuwe project zal voortbouwen op het eerdere onderzoek dat is gedaan door dr. Kuper en dr. Van Hasselt. In een eerdere blog is toegelicht dat het nu duidelijk is om de ziekte van Batten én de ernst van de ziekte gediagnosticeerd kunnen worden door een bloedtest op basis van verhoogde hoeveelheden lysosomale membraaneiwitten (LAMP-1)er aanwezig zijn in de witte bloedcellen. Wij willen de werking van beschikbare medicijnen onderzoeken op het verlagen van deze LAMP-1 niveaus in witte bloedcellen. Door cellen te gebruiken van de verschillende Batten gradaties zullen we bovendien kunnen zien of een medicijn gunstig is voor alle ziekte types binnen Batten of alleen voor bepaalde ziekte types.
Daarnaast gaan wij samenwerken met het lab van Gijs van Haaften op de afdeling Genetica van het UMCU. Daar krijgen we toegang tot de expertise van zijn groep in het toepassen van zebravisjes om zeldzame genetische aandoeningen modelleren. Dat klinkt in beginsel vreemd; wat hebben mensen en zebravisjes gemeen? Hoe kun je zebravisjes een genetische ziekte geven? Maar vissen en mensen delen ongeveer 70% van hun DNA. Daarom kunnen onderzoeken bij vissen veel inzicht geven in menselijke ziekteprocessen. Dankzij een techniek genaamd; CRISPR/Cas9 zijn wij in staat het genoom van zebravissen te manipuleren waardoor we bijvoorbeeld mutaties in het CLN-3 gen van vissen kunnen introduceren.
Als gevolg hiervan kunnen deze vissen de ziekte van Batten ontwikkelen, net als mensen met CLN-3 mutaties. De eerste stap na het maken van zo’n zebravis met de ziekte van Batten, is na te gaan of ze vergelijkbare kenmerken vertonen als kinderen met de ziekte van Batten. We zullen bijvoorbeeld onderzoeken of deze vissen afwijkingen in hun ogen ontwikkelen door ze te onderwerpen aan soortgelijke onderzoeken die mensen met de ziekte van Batten ook moeten doen. Bovendien gaan we kijken naar de hoeveelheid LAMP-1 in hun witte bloedcellen. Als we met succes de ziekte gerelateerde kenmerken van Batten bij de zebravis identificeren, kunnen we proberen deze kenmerken te behandelen door verschillende medicijnen aan de vissen te geven.
Deze medicijnen kunnen eenvoudig worden opgelost in het omringende water. Een andere testronde een paar dagen nadat de behandeling is begonnen, zal ons uitwijzen of dit medicijn de kenmerken van de ziekte van Batten kan verbeteren. Bovendien kan dit zebravismodel van de ziekte van batten ons misschien helpen om de moleculaire mechanismen die tot de ziekte leiden, verder te ontrafelen, aangezien veel details nog onbekend zijn.
Helen Roessler is postdoctoraal onderzoeker en houdt zich bezig met het onderzoek naar de ziekte van Batten onder begeleiding van Peter van Hasselt en Gijs van Haaften in het UMC Utrecht.
